AngLarong Pilipino: Noon at Ngayon

Ang mga larong Pilipino ay sadyang napakasayang panlibangan,, lalong-lalo na noong kapanahunan ko.Tandang-tanda kopa ang larong “bungkola” gamit ang mga marbles, ito ay nilalaro sa pamamagitan nang double o maski ilang tao ay pwedeng makapaglaro nito.Unahan ang lahat sa pag “shomoy” sa ginawang parang maliit na “crater,” at kapag naka tama ng isang kalaro saka kalang makakatapos.

Sa larong ito ay kapag ikaw  ‘yong pinakahuling hindi makatapos ay ikaw ang “bungkol”,dito ay inilalagay mo ang iyong kamay sa maliit na” crater”  na ginawa at doon ay isa-isang titira sa kamay mo ang mga kalaro mo.

Kapag natamaan ang kamay mo ay tiyak na napakasakit,nito ngunit depende na rin sa laks ng pagkakabato ng kalaro mo.

Minsan rin naman ay ang larong ito ay may tinatawag na “1,2,3 bungkol,” ito ay higit na napakasakit dahil ang kalaro mo na babato sa kamay mo kapag ikaw  na ang “bungkolan” ay lalapit sa bilangng hakbang “ 1, 2, 3” at saka babatuhin ang iyong kamay ng malapitan, ito ay tiyak na mas masakit at siguradong mabubukol ang kamay mo nito.                Ang mga sakit na mararamdaman gaya nang mga sinabiko ay naranasan ko na lahat, grabe talaga ang sakit! Namamaga talaga ang kamayko noon sa kakasakit.

Iba rin ang kasiyahang dala ng mga paglalaro sa kalsada o mga bakuran. Mas madalas ang mga larong aral-aralan na si Ate Osette ang teacher at kaklase ko sina Wena (mas kilalang Inday) at Charie. Alam nyo bang napag-tripan din naming magpipinsan ang That’s Entertainment? Kumpleto ang cast. Si Ate Osette si Cristina Paner na feel kapartner si Cris Villanueva. Si Wena si Manilyn Reynes katambal si Aljon Jimenez. Si Chary bilang si Sheryl Cruz na palipat-lipat ng ka-love team at sa sobrang dami ay hindi ko na natandaan kung sino ang nakatambal nito basta alam ko naging kapareha niya si Romnick Sarmenta. O sige sa kanya na si Romnick kahit sa bandang huli naman ay si Harlene Bautista ang napangasawa. Kasi noong kapanahunan ko, ako si Harlene at si Michael Locsin ang kapartner ko. Kabog! Hahaha!

Paborito rin ang walang kamatayang taguan, ang langit-lupa-impiyerno na hirap na hirap akong mag-aakyat sa mga may kataasang lugar na madalas na nilalaro namin sa terrace nila Inang. Nalaro ko rin ang tinikling sa goma, ang Chinese garter na ang kaya ko lang talunin ay hanggang bewang. Hindi ako sanay mag-bending ever at mababalian ako ng buto. Lahat ng may kinalaman sa paggalaw ng katawan ay hirap talaga akong manalo o umabot man lang sa pinakamataas na level. May diperensya kasi ang paa ko. Pero ang version namin ng football gamit ang plastic na bola at magkaharap na homebase ay nalalaro ko naman ng maayos at hindi ako natataya. Mahusay din ako sa piko. Naalala ko na mahilig akong gumawa ng sarili kong hugis na lulundagin not the usual hugis babaeng may palda. Masaya din ang tumbang preso gamit ang lata ng Alaska condensed milk at mga tsinelas na upod na. Takot akong mag moro-moro, baka masugatan ako at hirap akong magtatakbo at magpalagit. Madalas akong matalo sa harangang-taga.

Kung hahamunin ninyo ako sa jackstone, okay fine. May mga inimbento rin akong sariling mga exhibition. May tinatawag pa nga tayong kuweba, pasok sa banga, ferris wheel, running man, gagamba, basket, at kung anu-ano pang halos magkakamukha naman. Chopstick o pick-up stick? Domino, lucky nine, unggoy-ungguyan, pekwa, pitik- bulag, scrabble, snakes and ladder, monopoly, sungka, bingo!

Ngunit ngayon ay bihira ko nang makikita ang mga kabataan na nilalaro ang mga laro noon dahil narin sanapakabilisnapagusbongnangagham at teknolohiya. Angkaraniwangnakikitakongnilalaronanangmgabatasakompyuter ayangmga “online games” gayanang : war craft; DotA; facebook at marami pang iba.

I-ilanlamangangmgayansamgapumalitnangmgalaro noon, minsan pa nga ay kahitnanapakabata pa ay gumagamitnanang “cell phone”. Napaka rami narinnangmga features angmga cell phones.Iba’t-ibalangangmgakayanggawinnangmga cell phone, gayanangpwedekanang making nang radio gamitlamangang cell phone, mag upload at mag download nangmgadokumento, larawan, kanta at iba pa gamitlamangang cell phone.

Grabenatalagaangbinagonangpanahonngayongayonnarinangmgaugali at kasanayannangmgabata ay ibang-ibanasamgakaugaliannangmgakabataan noon. Sapagkatniminsankanangmakakakitanangbatanggumagalangsanakakatanda.

Isa narinsamgaimbentonangagham at teknolohiya ay angpagkakaroonnatinnang “internet access” kung saan ay pwedenatayongmakapag research nangmgahinahanapmongmgainformations, at gayonnarin ay sapamamagitannito ay makakapag “facebook” ka. Sapamamagitannangfacebook ay makakakonekkasamgaiba’t-ibangtaosabuongMundo. Isa lamangangfacebookanglumalaganapsalarangannangtawagnating “social networking”.

Sa natatandaanko pa noon  ay angkaraniwankongnilalarorin ay ang “dampa,” itonglaronaito ay nilalarogamitangmga “lastiko”gayonnarinangmgakamay  kung saan ay palakasan  at patalinohansapagtiraangkaraniwangsekretoupangmakalikomnangnapakaraming “lastiko”.

Kung may “paon-paon” akongnaranasanglarosaakingkapanahonan ay mayroon ding “tumbanglata” naisarinsamganilalaroko noon. Anglarongito ay binubuonangkahitilangmanlalaro.

Simple lamangitonglaruin, angkakailanganinlamangsalarongito ay “lata”, mgamaglalaro at tsinelasna kung saanginagamitsapagtirasalata. Kailanganmolamangmatamaananglata at kapagkatamaanmoito ay aayusinnangnagbabantaysalata at ang mag hindinakatamasalata at nakatirana ay tatakbosa kung saansilamulingtitirasalata.

Isa rinsaakingnaranasanglaro noon ay ang “halap-halap”. Taakpannangpanyoangmgalmatana kung sinoangtayasalaro ay kina kailanganniyangmakadakipnangisasamgahinditayasalaro at kaoagnakahawak o kahitnahawakanlamangitonangkaunti ay huhulaanniya at kapagito ay kanyangnahulaan ay angnahulinaangsusunodnatayasalaro.

Ano pa ang hihilingin ko kung sagana naman ako sa mga kalaro? Hindi ko kailangan ng mamahaling robot na ipagdadamot ko lang o game and watch (hindi ako nagkaroon) na ako lang naman ang makakagamit. Nakakalaro ako ng atari yung may joy stick kapag nakapagbakasyon ako sa Olongapo. Bongga ang koleksiyon ni Ate Leng ng Barbie at nilalalaro namin na parang mga Ms. Universe. Isa lang ang Ken niya kaya kawawa yung ibang gerlalu, walang ka-partner!

Bata pa lang kami ay naglalaro na kami nila Nanay ng scrabble na pagka minsa’y kasama si Ate Judith. O di ba pampahasa ng English vocabulary at talaga namang si Nanay ay hindi paawat. Palaging panalo. Kapag baraha naman ang pinag-usapan hindi patatalo ang Tatay kong nagsusugal. Inuumaga pa nga. Kaloka. Pero siya ang nagturo ng 41 at ng lumaon ay sanay na akong mag-tong hits na si Mommy naman ay talagang ginagabi pa sa kapit-bahayan.

 

Kung may naranasanakongganoongmgalaro ay hindikorinmalilimutananglarong “taguan”. Walangkriteryasalarongito mag titipon-tiponlamangangmgagustongsumalisalaro at mag papasyasila kung sinoangmagigingpinakaunangtayasalarosapamamagitannangmagbibilangsilasa kung anongnumero at kung ikawangmatamaansanumeronginyongnapagpasyahan ay ikawangmagigingpinakaunangtayasalaro.

Ipipikitmolamangangiyongmgamata at samgahinditaya ay mag hahanapsilananglugarnamatataguanna limit nangpinagugnayanghangganannanglugarnapagtataguan at hahanapinnangnakatayaangmgahinditayasalaro.

Dahil sa laro, ang dami kong naikuwento. Halos ang buhay pala natin ay naglalaro lang sa paglalaro. Puro laro, libangan at talaga namang nakakapagpasaya ng bonggang bongga. Walang ibang klaseng karanasang hindi ko alam kung mararanasan pa ng ilang kabataang natutok na sa mundo ng Cyber Technology.

 

 

Maraminasamgabatangayonaynaglalaro pa rinnangmganilalaroko noon. Pero basis a akingnakikita ay angmganilalaronangmgakabataanngayon ay ibana-ibanasamgakabataangnilalaronilangayonsamganilalaronangmgakabataannoonayhindimasyadongmahirapgawin at walasilangpakialamsa kung anoangmgamasasabinangibasakanilanglarodahilwalaitongmasyadongkritaryasapaglalaro at hindinamanitomahiraplaruin.

Samantalangangmgalarongnilalaronangmgakabataanngayon ay karamihan ditto ay may mgakriteryanadapattalagangsundin at gayunnarinmga arte at  maramingmgabawalkapagikaw ay naglalaro.

Hindi katulad  noonnahindimasyadongpinagpapasyahanangmgadapatgawin. Malakinatalagangkaibahansamgalaro noon at samgalarongayon. Isa narinditoayangmgalaro noon ay walangmasyadongkagamitangginagamitsapaglalarohabangangmgalaro ay maramina at isanarinsiguronitongdahilan ay habangtumatagal ay patuloy pa rin naumuunlad ang agham at teknolohiya lalong – lalo na sa henerasyon naming ngayon.

Hindi na rin mapagkakaila ang mga naging malaking pagbabagong naidulot nito sa mga kabataan ngayon, sapagkat makikita at ma oobserbahan naman sa mga Gawain at kaugalian nang mga kabataan ngayon

At marami pang larong Pilipino ang aking minsan na ay nalaro noong kapanahonan ko nang kabataan, ang lahat nang iyon ay sadyang na makasisiya at nakalilibangat daan na rin upang pang ehersisyo sa katawan.

Masasabi na mas at maganda ang mga larong Pilipino noon kaysa mga larong aking nalalaman ngayon.